Blog: Gasprijzen en de marathon

De gasprijzen. Waar we in het najaar van 2021 nog dachten dat het misschien een tijdelijk fenomeen zou zijn en dat we er met één winter wel vanaf zouden zijn, zo zeggen veel economen nu dat het iets is waar we maar aan moeten gaan wennen. Niet zozeer een wolkje voor de zon, maar eerder de lange schaduw van de toekomst.

Het is eigenlijk heel logisch wat die economen zeggen. Fossiel is op weg richting uitgang. Duurzame bronnen kunnen het gat voorlopig nog niet opvangen. Onrust op de energiemarkt, wen er dus maar aan. Maar zoals vele wijsgeleerden ooit zeiden: crisis biedt kansen. En die kansen liggen er volop. Wanneer de prijs voor energie zo hoog is als nu gaat het steeds meer lonen om mee te bewegen met de markt. Niet meer op een vast tijdstip de lampen aan en uit en uitschakelen op instraling, maar op de momenten dat het kan wat extra belichten en juist wat eerder uit als de energie duur is. Op veel bedrijven zie je deze winter de eerste voorbeelden hiervan.

Iedere teler weet dat een week minder belichten ervoor kan zorgen dat je gewas de balans kwijtraakt. Een gewas is gebaat bij constante condities leren we bij Het Nieuwe Telen, maar hoe ga je die bieden als de omstandigheden zo variabel zijn? Er is zat theorie over hoe je energie kunt besparen maar die vertelt jou als teler niet wat je nu op dit moment, gegeven de omstandigheden, het beste kunt doen.

Vergelijk het met een marathon lopen. Je loopt een marathon het snelste als je een constant tempo aanhoudt. Eigenlijk net als die plantbalans dus. De optimalisatie die je moet maken tijdens het hardlopen is hoe je de gehele race genoeg energie hebt om een tempo vast te houden, terwijl je je batterij op de finishstreep precies helemaal leeg is. Als ervaren sporter weet je wat je optimale tempo is. Maar nu steekt er halverwege de race een venijnige tegenwind op. Het kost je nu meer energie om je tempo vast te houden wat betekent dat je batterij al voor de finishstreep leeg gaat zijn. De cursus Het Nieuwe Hardlopen heeft mij verteld dat ik nu moet temporiseren en dat ik meer aerodynamisch moet gaan lopen om energie te besparen. Maar wat er niet bij wordt verteld is wat mijn tempo moet zijn als ik wil dat mijn batterijtje precies op de finishstreep leeg is. Gevolg: ook al heb ik de kennis van de theorie toegepast, ik loop of te langzaam en heb op de streep nog energie over, of ik loop te hard en moet voor de finish de wedstrijd staken omdat ik niet meer verder kan.

Gewas en kasklimaatmodellen zijn er bij uitstek voor geschikt om dit soort optimalisatie vraagstukken te beantwoorden. Met een model kun je direct berekenen hoe je plantbalans komt te liggen als je vandaag wat minder licht geeft en aan welke knop je dus moet draaien om toch die plantbalans vast te houden. Zak je wat verder met de temperatuur of ga je nog wat hoger met je CO2? En hoever ga je dan met het aanpassen van die instellingen? Een model rekent het allemaal voor je uit. Daarmee kan je dus razendsnel beslissen wat gezien de omstandigheden nu dus de beste keus is en hoe die keus uitwerkt op de lange en de korte termijn. Het nieuwe telen is modelmatig telen.

Bron: Jeroen Boonekamp