Blog: Gideonsbende

Onlangs was ik bij Paprika Tasty Radio co-host van een programma in de Week van de Circulaire Tuinbouw. Ik mocht transitieprofessor Jan Rotmans interviewen. Samen met Jan was ik lid van het strategieteam van de Roadmap Next Economy van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Uit die Roadmap kwam ook de vraag: hoe maken we deze regio toekomstbestendig? En vanuit die transitiegedachte, samen met ondernemers - friskijkers en dwarsdenkers - is er gewerkt aan de Greenport Roadmap Next Economy. De Greenport moet zich opnieuw uitvinden. Dat vraagt om een transitie naar een hoogwaardige, multifunctionele, duurzame Greenport. Om een heroriëntatie: een cultuuromslag, een nieuw soort ondernemerschap, en een nieuwe vorm van samenwerken. Dat is de kern van de Roadmap Next Economy Greenport.

Hoe kritisch Rotmans ook is, hij is zeer positief over de tuinbouw. Maar, zo vertelde hij, om de klimaatdoelstellingen te halen, moeten nu échte stappen gezet worden. Hij riep ondernemers op zich te melden en te bundelen. "Een Gideonsbende!"

Voor wie dat niet weet: het woord Gideonsbende vindt zijn oorsprong in de Bijbel. God roep Gideon op de Israëlieten te bevrijden uit de hand van de Midjanieten en Amalekieten. Gideon wilde duizenden soldaten mobiliseren, maar God vond dat driehonderd mannen voldoende moest zijn. (In Richteren 7 is het verhaal na te lezen.) En die groep werd dus later de Gideonsbende genoemd.

Met een kleine groep strijdbare personen kun je dus zaken ingrijpend veranderen. Dan creëer je een smal maar diep draagvlak. Je kan niet iedereen gelijk meenemen: dan verzand je weer in polderen en kun je geen echte veranderingen inzetten. Het zal moeten schuren aan de randen. Zonder schuren geen glans, wordt mij vaak genoeg verteld…. En volgens Jan Rotmans is verandering ook in de glastuinbouw nodig. De sector heeft namelijk schitterende mogelijkheden, van geothermie tot gebruik van reststromen. Maar die mogelijkheden zouden breder en groter opgepakt moeten worden om echt het verschil te kunnen maken.

Ondernemers zijn daarvoor volgens Rotmans de aangewezen partij. "Ik zou willen zien dat ondernemers opstaan en leiderschap tonen." Iets soortgelijks gebeurde in de bouwsector, aldus Rotmans. Hij deed tijdens een interview met een vakblad een oproep richting bouwbedrijven samen te werken aan de klimaatuitdagingen. Daarop kwamen honderden reacties. "We willen uitgroeien tot beweging rondom 5 thema's, met per thema een Roadmap." De Gideonsbende noemt Rotmans de groep ondernemers in de bouw die hieraan werken.

De transitieprofessor roept tuinbouwondernemers op zich te melden om samen echte stappen te zetten. Hij beloofde daaraan te willen meewerken. "De tuinbouw heeft veel goede voorbeelden, maar die moeten worden opgeschaald door samenwerking, ook met overheden. Anders haal je klimaatdoelstellingen niet."

Die groepen ondernemers zouden de uitdagingen volgens Rotmans regionaal moeten oppakken. Regio's van circa 50 bij 50 kilometer zijn namelijk ideaal voor circulaire oplossingen. "Dan ben je ook minder kwetsbaar voor crisis. Natuurlijk blijf je exporteren, maar wat je regionaal kunt doen, moet je doen."

Volgens Jan wordt de urgentie gevoeld en is er voldoende techniek en kennis in huis, de innovatiekracht is er bij ondernemers. Het vraagt wel om een cultuuromslag, ander leiderschap, elkaar aanspreken op hetgeen wat er maatschappelijk nodig is. De doorbraak zit met name in sociale innovatie.

Het was een fijn gesprek met Rotmans (dat terug te beluisteren is via https://goedemorgen.podbean.com/e/paprika-tasty-radio-actueel-horti-thema-circulaire-tuinbouw-met-jan-rotmans-en-jolanda-heistek-21-04-2021/). Rotmans legt namelijk de vinger op de gevoelige plek. We hebben grote kansen, en die moeten we verzilveren en opschalen. En dat doe je het beste op regionaal niveau. En daarmee kan je van de Greenport de gezondste "stad" van de wereld maken.

Dat sluit dus precies aan op waaraan we met de verschillende Greenports werken: regionaal veranderingen teweegbrengen, samen met ondernemers, gemeenten en provincie en kennisinstellingen. En de impact van het tuinbouwcluster groter maken, dus het totale cluster van veredeling, productie, handel en techniek. Dat kunnen de Greenports niet alleen.

Zoals ik vaker verkondig: de ondernemers zijn in de lead. Daarom hoop ik van harte dat enkele ondernemers met lef en daadkracht zich naar aanleiding van deze blog melden, zodat we samen in klein verband - grote dingen kunnen doen. Een Greenport Gideonsbende! En daarbij trots zijn op de glastuinbouw! Dat was de laatste boodschap van het interview.

Bron: Jolanda Heistek