Blog: Prijs en waarde onlosmakelijk aan elkaar verbonden, of niet?

Tel alle directe kosten én alle indirecte kosten van de productie op, deel ze door het aantal producten en tadaa! Daar is de kostprijs per product. Handig te weten. Met die kostprijs kan een ondernemer namelijk bepalen wat hij of zij minimaal voor een product moet ontvangen.

Maar de kostprijs is maar één zijde van de medaille. Het vertelt iets over de prijs, maar niets over de waarde. Schrijver Oscar Wilde schijnt ooit geschreven te hebben: 'Een cynicus is iemand die van alles de prijs en van niets de waarde kent'. Mooi, niet? Wie de waarde van zijn of haar product kent, weet pas echt wat een goede prijs voor het product is.

Prijs en waarde
Prijs is het bedrag dat je betaalt. Waarde is de betekenis die het voor je heeft. Beide worden bepaald door verschillende factoren. Waarbij waardering dus een sterk persoonlijk en maatschappelijk component heeft. Emoties spelen een belangrijke rol. Er is geen waarde zonder prijs en daarmee zijn ze aan elkaar verbonden. Maar voelt en ziet iedereen dat ook zo en op dezelfde manier en met dezelfde emoties?

Dus: wat is de waarde van een tuinbouwproduct? Nu wordt het interessant! Want bijvoorbeeld een tomaat is gezonder dan veel goedkope snacks. Verse groenten, vol vitaminen en mineralen, helpen mee aan een gezond lijf. En een bos bloemen of een mooie plant doet veel meer voor ons welzijn dan een prul op het dressoir. Op een grotere schaal: tuinbouwbedrijven dragen bij aan de energietransitie van de regio: door bijvoorbeeld geothermie zorgt de tuinbouw voor duurzame warmte voor het eigen bedrijf, de buurman en ook de woningen aan de overkant. Daarmee bespaart de tuinbouw dus op de uitstoot van CO2 en hoeven geen fossiele brandstoffen gewonnen te worden. Dus levert de tuinbouw de oplossing voor veel maatschappelijke uitdagingen.

Maar wordt de waarde van het product wel op de juiste hoogte ingeschat en zijn wij, met elkaar, bereid om die 'echte' prijs (gezamenlijk) te betalen, dus te waarderen?

Koffie
Het is dus veel belangrijker om naar de waarde te kijken dan naar de kostprijs. Maar hoe bereken je de waarde van een tuinbouwproduct? Dat lijkt lastig, maar al tientallen jaren bestaan er modellen voor het berekenen van het omgekeerde: real price. Daarmee is de echte kostprijs van een product te berekenen. Het bedrijf True Price ontwikkelde bijvoorbeeld een methode die economische, ecologische en sociale effecten van producten in kaart brengt. Zo berekende True Price de kostprijs van koffie door te kijken naar CO2-uitstoot, energie-, water- en landgebruik, maar ook onderbetaling van mensen, kinderarbeid en de gezondheid van werknemers in de keten.

Niet alleen levert dit een beter inzicht op en kan een product beter vergeleken worden met soortgelijke producten; ook kan met zo'n berekening gekeken worden op welke aspecten een product verbeterd zou moeten worden. En dat is dan weer een impuls voor de circulaire economie en een duurzame, gezonde leef-, woon- en werkomgeving: de circulaire stad.

Waardevolle en rendabele warmtenetten
Welke methode we ook kiezen: het zou goed zijn als we samen duidelijk zouden kunnen maken wat de 'echte' waarde is van wat de tuinbouw doet en levert. Wat doen we bijvoorbeeld aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties? Hoe zorgen we voor een gezondere wereldbevolking? Hoe dragen we onze grote steen bij aan de energietransitie? Hoe zijn wij kampioen produceren van gezondheid en geluk met een minimale hoeveelheid water?

Als we duidelijker kunnen laten zien wat de waarde van de tuinbouw(producten) is, dan kunnen samenwerkingspartners die waarde ook meenemen in grote beslissingen. Waarbij ondernemers en (regionale) overheden samen aan de lat staan voor de maatschappelijke opgaven. Bijvoorbeeld de aanleg van warmtenetten. Bij de financiering daarvan wordt nu alleen nog gekeken naar harde euro's: wat gaat erin, wat komt eruit, en hoe verhoudt zich dat tot andere energievormen? Maar zou het niet goed zijn als óók een waarde toegekend wordt aan het voorkomen van bijvoorbeeld milieuschade en klimaateffecten? En zou dan niet veel beter en sneller duidelijk worden dat de tuinbouw zo veel meer doet dan het produceren van veel, lekkere, gezonde en mooie producten?

De wereld van de tuinbouw en Greenport weten dat wel; nu nog de juiste waardering door de wereld om ons heen!

Bron: Jolanda Heistek