Blog: Transparantie en duidelijkheid winnen uiteindelijk altijd

'Kennis is macht' is een veelgehoorde uitspraak. Als je weet hoe iets in elkaar zit, of liever nog: als je meer weet dan een ander, kun je daar gebruik van maken om die ander te overbluffen. Of in het geval van bedrijven: de ander eruit concurreren. Je kan er ook misbruik van maken, denk aan handelen met voorkennis of mensen oplichten. Oplichten gaat natuurlijk te ver zult u zeggen, maar het is toch gezond als bedrijven proberen steeds weer slimmer te worden dan de ander en daarmee concurrentievoordeel te halen? In de plantenverdeling is het kwekersrecht en in de techniek het octrooi bedacht om bedrijven te beschermen die geďnvesteerd hebben in kennis en die de gelegenheid moeten krijgen om hun investering terug te verdienen. En niet zomaar gekopieerd kunnen worden door iemand die de opgedane kennis gratis overneemt.

Dit mechanisme is een groot goed voor onze economie en samenleving. Maar het is wel belangrijk dat een kennisvoorsprong of beschermde kennis niet misbruikt wordt. Transparantie is eigenlijk het tegengestelde van beschermde kennis. Iemand die transparant is, vertelt hoe iets echt is. Hij of zij houdt de kennis niet voor zichzelf maar deelt deze met een ander. Transparantie is heel belangrijk voor ons mensen. Als (vermeende) beschermde kennis leidt tot wantrouwen, is transparantie het enige medicijn.

Neem de corona crisis: veel onduidelijkheid en weinig transparantie. Eerst zegt premier Rutte het RIVM na dat mondkapjes geen bewezen bescherming bieden, 1,5 meter afstand houden is veel effectiever. Heel Europa en misschien de wereld draagt mondkapjes, maar in Nederland deden we dit tot voor kort niet. Vervolgens nemen de besmettingen weer toe en opeens is het dringende advies om wel een mondkapje te dragen. En wordt een regeling voorbereid om het binnenkort te verplichten. Dit roept weerstand op bij mensen en kritische vragen. Waarop geen antwoord komt, waardoor mensen er zelfs complotten achter zoeken. Zelfde verhaal geldt voor wie er nu echt kwetsbaar zijn voor het virus en voor het wel of niet verplicht zijn van een vaccin straks. Steeds meer onduidelijkheid geeft groeiende weerstand. En het gevoel: zij weten meer dan ik en daarmee word gemanipuleerd. Geen transparantie geeft wantrouwen.

Herkennen we dit mechanisme trouwens niet uit voorbeelden dichterbij? Onze tomaten werd 'wasserbomben' omdat ze op steeds industriëlere wijze geteeld werden in de ogen van kritische Duitse media en consumenten.  Alleen door een combinatie van echte smaakverbetering en transparante PR van de sector met het echte verhaal over de teelt met plussen (bijna geen chemie) en de minnen (hoog energieverbruik) is het vertrouwen hersteld.

Hoe gaan we echt om met onze buitenlandse werknemers, denk aan beloning en huisvesting? Alleen door transparant te zijn, kunnen we het wantrouwen bestrijden. Welke milieubelasting veroorzaken grote oliemaatschappijen nu echt? Hierover is weinig transparantie en dus veel wantrouwen.
Laten we gewoon het echte verhaal vertellen. Ook als het een keer geen mooi verhaal is. Een kennisvoorsprong nastreven is prima, een investering terugverdienen ook. Maar ken de grenzen en bedenk dat uiteindelijk transparantie en duidelijkheid altijd winnen. 

Bron: Goedemorgen