Blog: Waar gaat het heen met de grondstofprijzen?

Het zal weinigen zijn ontgaan dat grondstofprijzen zoals staal, aluminium en plastics bijna wekelijks met soms vele procentpunten stijgen. De invloed op verschillende schakels in de leverketen is evident en leidt ook in de leverketen van tuinbouw en tuinbouwtechniek tot onrust, bij fabrikanten, handelsbedrijven, bouwbedrijven, installateurs, investeerders en tuinbouwondernemers. De vraag die boven de mark hangt, is hierbij "stabiliseren de huidige prijzen, stijgen deze verder door, of zakken de prijzen terug naar het oude niveau?".
Projecten die al lopen, kunnen niet anders dan de prijsstijgingen voor lief nemen, anderen hebben wellicht nog de mogelijkheid om een eventuele daling af te wachten, maar gaat die daling van grondstofprijzen er wel komen?

Voor een gefundeerd antwoord, is het van belang om naar verschillende aspecten te kijken, zoals verstoorde leverketens, geopolitieke belangen, uitputtende grondstofvoorraden, transitie naar hernieuwbare energie en een groeiende wereldbevolking.

Allereerst heeft de corona pandemie gezorgd voor verstoorde leverketens, die we nu bijvoorbeeld ook zien bij chips die in de fabricage van auto's verwerkt worden en die nu al leiden tot het stilleggen van fabrieken. Aan de verstoring van de leverketens liggen tenminste drie oorzaken ten grondslag, te weten het hamsteren van onderdelen, veranderde vraag en logistieke barričres.

Aan het begin van de corona pandemie hebben veel fabrikanten uit angst om mis te grijpen gehamsterd op elementaire grondstoffen en halffabricaten. Op dit hamstergedrag kunnen de schakels in leverketens maar in beperkte mate inspelen. Een bijkomend gevolg van de corona pandemie is dat de vraag naar bepaalde producten en diensten (blijvend?) is veranderd in de richting van meer aandacht voor gezondheid en thuiswerken en minder vraag naar openbaar vervoer. Logistieke barričres ontstaan bijvoorbeeld door het minder beschikbaar zijn van containers.

Een tweede oorzaak zijn de huidige gespannen geopolitieke verhoudingen tussen met name China en de Verenigde Staten waarbij beschikbaarheid van grondstoffen als belangrijk instrument worden ingezet. Zo overweegt China om de grondstoffen van bepaalde zeldzame materialen, die onder andere benodigd zijn voor bepaalde Amerikaanse gevechtsvliegtuigen niet meer te exporteren en zo zijn er meer leverketens van grondstoffen waar China een strategische positie heeft verworven en die zij gebruiken om hun invloed aan te wenden. Het leidt tot het veilig stellen van strategische grondstoffen door economische blokken, waarbij protectieve maatregelen niet worden geschuwd.

Uitputtende grondstofvoorraden zijn een derde reden. Het wordt steeds moeilijker en duurder om grondstoffen te winnen. Daarbij vraagt de samenleving ook om een duurzame winning van deze materialen, waar nu meestal geen sprake van is. Dit leidt onherroepelijk tot blijvende hogere kosten.

Het vierde aspect, de transitie naar hernieuwbare energie, leidt juist tot meer vraag naar grondstoffen benodigd voor aanleg van windparken, zonnevelden, energiecentrales en verzwaren van elektriciteitsnetten.
Het laatste aspect is de nog immer groeiende wereldbevolking, waardoor de vraag naar energie en grondstoffen sowieso blijft stijgen.

Welke verwachting kan hier nu uit getrokken worden met betrekking tot de ontwikkeling van grondstofprijzen. Het eerstgenoemde aspect kan op een tijdelijke verstoring van het marktmechanisme wijzen. Zodra de leverketens weer zijn ingespeeld op de nieuwe situatie, zakt de prijs weer terug naar het oude niveau, is dan de gedachte. Echter de gespannen geopolitieke verhoudingen nemen eerder toe dan af. Uitputtende grondstofvoorraden zijn een factor waar in toenemende mate rekening mee moet worden gehouden. En de transitie naar hernieuwbare energie is een ontwikkeling die eigenlijk nog maar net is ingezet.

Om die reden is het aannemelijk dat de stijging van grondstofprijzen verder doorzet waarbij op enig moment een nieuw evenwicht wordt gevonden. Alle aspecten in ogenschouw nemende is het niet te verwachten dat dit nieuwe evenwicht op korte termijn gevonden wordt.

Bron: Robert van der Lans