Fokke Buwalda: Minder, minder!

De uitslag van de tweede kamer verkiezingen in november bracht de publiciteitsstunt van Geert Wilders uit 2014 weer in herinnering. Los van wat je verder van zijn politieke ideeën vindt, Wilders begrijpt hoe hij de media kan bespelen. Maar even serieus: ook in de tuinbouw is het momenteel heel zinnig om eens goed na te denken over minder, minder. Alleen gaat het dan over hele andere dingen, zoals energie, CO2, ruimtebenutting. Minder is soms slimmer! Dat zou best een mediacampagne waard zijn.

Jarenlang stond vooruitgang gelijk aan sneller, hoger, verder, meer. Als de economische groei ook maar even hapert, dan rinkelen in de media direct alle alarmbellen. Krimp! Recessie! Brrr… Maar iedereen weet natuurlijk dat de aarde niet groter is dan hij is. Kijk naar een potplant. Als die maar blijft groeien dan moet hij een keer worden verpot anders gaat het mis. Alleen kunnen wij onszelf met z’n allen natuurlijk niet zomaar verplanten. Niet ‘verplaneten’ eigenlijk. Het wordt tijd om na te denken of we ook met minder toekunnen. Maar dan wel slimmer. Minder, slimmer! Heb je opgelet, Geert?

Vijfentwintig jaar geleden berekende de Wageningse onderzoeker Frank Tap al dat veel tomatentelers meer zouden verdienen als ze wat minder zouden produceren. Het kweken van die laatste kilo’s tomaten kostte dus toen al meer dan het opleverde. Minder, slimmer!

Tien jaar geleden ontdekte een potplantenkweker in het Westland al dat hij meer ging verdienen als hij in bepaalde perioden geen nieuwe partijen zou opzetten. Delen van zijn kas stonden daardoor af en toe leeg. Rekening houdend met energiekosten, teeltduur en wijderzetschema had hij uitgerekend dat voor die partijen de kosten hoger zouden uitvallen dan de opbrengsten. Minder produceren, maar wel slimmer dus. Minder, slimmer!

Met de huidige energieprijzen lopen de meeste bedrijven tegen dit soort vragen aan. We spraken een gerberateler die in het najaar van 2022 met die hoge energieprijzen stug door had belicht. Het gewas was hierdoor meer blijven produceren, maar om het gewas in balans te houden moest er daardoor ook in de winter meer energie in. Zijn afnemers bleken echter niet trouw. Om zijn teeltstrategie rond te kunnen rekenen hadden de bloemen eigenlijk meer op moeten brengen. Volgens hem gaan we meer naar een systeem waarbij je vooraf bepaalt wat je wilt produceren en dan bekijkt hoe je dat zo efficiënt mogelijk kunt realiseren. Dat is een hele andere strategie dan altijd maar zoveel mogelijk produceren. Met hoge energieprijzen kun je dat niet meer ongestraft doen en moet je afwegen wat je wilt produceren en tegen welke prijs. Minder, slimmer!

Je hebt daarbij weinig aan simpele teeltrecepten. Hier kunnen rekenhulpen een nuttige rol spelen, zoals onze CO2 adviestool. Die kan het rendement van iedere kilo CO2 uitrekenen. We zien dan de eerste kilo’s die je doseert altijd het meeste opbrengen. Maar hoe meer CO2 je doseert hoe lager het rendement wordt, tot het punt waarop een extra kilo minder opbrengt dan hij kost. En zo werkt het ook met energie. Hoe duurder de CO2 of de energie, hoe eerder je het punt bereikt waarop een extra kilo CO2 of kuub gas minder opbrengt dan hij kost.
Die afweging maken vraagt om strategisch denken. Voorafgaand aan de teelt moet je bepalen wat je tegen welke prijs kunt afzetten en hoever je dus mag gaan in energie input en CO2 dosering. Tools als OCAP Optimaal of het Gerbera Groeimodel kunnen daarbij helpen. Daarnaast kun je bekijken hoe je met slimme regelstrategieën zo veel mogelijk rendement uit gas en CO2 kunt halen. Regelmatig zal dan blijken dat je uitkomt op: minder maar slimmer!

Bron: Fokke Buwalda