Praktijkverhaal: Van Marrewijk Tomaten

Van Marrewijk Tomaten is een familiebedrijf dat van generatie op generatie is gegroeid en uitgebreid. Tegenwoordig heeft eigenaar Jan van Marrewijk in het Nederlandse Dinteloord een kas van 19,4 hectare voor de jaarrondproductie van hoogwaardige tomaten. Vooruitkijkend naar de volgende generatie zijn drie zonen van Jan al bij het bedrijf betrokken, waaronder teler Lars van Marrewijk die er sinds 2015 werkt.

Toen hij jonger was, ging Lars naar de landbouwschool en nu doet hij een deeltijdopleiding kassenbeheer aan Hogeschool InHolland. "Ik heb al veel praktijkervaring, dus dit is de ideale manier om mijn theoretische kennis op hetzelfde niveau te brengen", zegt Lars. "Het Plant Empowerment-boek maakt een groot deel uit van de literatuur die we moeten bestuderen."

Een familie van telers
Lars komt uit zo'n oude familie van tuinders en heeft zoveel on-the-job geleerd, dat hij er sterk in gelooft dat een teler 'fingerspitzengefühl' of onderbuikgevoel nodig heeft: "Ik denk dat het echt belangrijk is om door de kas te lopen om de gewassen zelf te zien en te voelen. Data zal dat nooit volledig kunnen vervangen, maar je instincten kunnen soms verkeerd zijn, dus het kan zeker iets toevoegen", stelt hij.

In dat kader is de relatie van het bedrijf met Hortilux, een van de implementatiepartners van Plant Empowerment, een goed voorbeeld van hoe ze bij Van Marrewijk steeds meer data gebruiken. "Het startpunt kwam zo'n drie jaar geleden, toen Van Marrewijk in 2018 een hogedruknatrium (HPS) verlichtingssysteem bij ons kocht", vertelt Hans de Vries, adviseur bij Hortilux. "Sindsdien hebben we hen geholpen om optimaal gebruik te maken van kunstlicht op verschillende manieren, waarvan er vele verband houden met Plant Empowerment."

Het belang van de juiste data
Data vormt de kern van het realiseren van duurzame tuinbouw via Plant Empowerment, aldus Hans: "Maar nauwkeurige data is niet vanzelfsprekend, dus is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je de juiste data op de juiste manier verzamelt. Zo hebben we bij Van Marrewijk getest of de Photosynthetic Active Radiation of 'PAR'-sensor op de juiste plek in de kas is geplaatst en de juiste dingen meet. Het gaat erom dat je een compleet en betrouwbaar overzicht krijgt van elk aspect van je klimaat en je gewas, en licht is daar een essentieel onderdeel van."

"Als je bijvoorbeeld probeert uit te rekenen hoeveel PAR een plant nodig heeft, geeft de data van HortiSense, het monitoringplatform van Hortilux, je inzicht in de huidige situatie als extra input voor je besluitvorming", zegt Lars. "En wat ik leuk vind aan de relatie met Hortilux, is dat we elkaar aanvullen, omdat wij de tomatenexperts zijn en zij de lichtexperts. Het zijn fijne sparringpartners die ons helpen kritisch te kijken of we het licht optimaal benutten. Zij adviseren ons ook over hoe we door een betere aanpak van kunstlicht het kasklimaat constanter kunnen houden om een betere opbrengst te behalen."

Bij het meten van het licht dat door de HPS-lampen bovenin het gewas wordt gegenereerd, stonden de planten te dicht bij de armaturen om een PAR-sensor onder de toplichtlampen te gebruiken. "Daarom hebben we de teler geadviseerd over de beste methode om het lichtniveau te berekenen op basis van een diagnostische veldmeting. Op die manier is de data nog steeds betrouwbaar voor gebruik in de rest van de teeltstrategie", voegt Hans toe.

Verbetering van fotosynthese
Hij vervolgt: "Uit de data bleek dat de CO2-waarden in de Van Marrewijk-kas soms onder een bepaald niveau daalden, wat de fotosynthese beperkt. Dit hangt samen met hoe de plant het ontvangen licht gebruikt, dus hebben we samen met de teler de lichtstrategie in verband met de CO2 geanalyseerd en enkele aanpassingen gemaakt. Door 's nachts een betere balans te houden tussen kunstlicht en CO2, hebben we de situatie kunnen verbeteren."

Klimaat in een breder perspectief
Bij een Plant Empowerment-benadering draait het erom dat we vanuit een breder perspectief kijken naar elk aspect dat van invloed kan zijn op het klimaat en dus de plantgezondheid - en voor Hortilux ook de stroomvoorziening. "Voordat het belichtingsseizoen begon, merkten we dat sommige lampen eerder uitvielen dan normaal", zegt Lars. "We wilden natuurlijk geen geld blijven uitgeven om ze te vervangen, maar bovenal wilden we de zekerheid dat de lampen zouden blijven werken zoals verwacht, anders zou het de kwaliteit van onze tomaten kunnen aantasten." Hortilux nam de stroomvoorziening onder de loep en ontdekte dat de spanning tijdens het verlichten te hoog was, waardoor de lampen uitvielen. "We hebben ervoor gezorgd dat de transformatoren zo zijn afgesteld dat de spanning in het juiste bereik lag. Ook hebben we HortiSense Asset geďnstalleerd om de situatie continu in realtime te volgen en een automatische melding te geven als de spanning of stroom afwijkt", aldus Hans. "Als een elektrisch probleem ervoor zorgt dat sommige lampen midden in de nacht niet meer werken, zal het kasklimaat niet langer homogeen zijn - zowel wat betreft licht als warmte - en dat gaat volledig in tegen de Plant Empowerment-principes, dus dat willen we koste wat kost vermijden."

Toekomstplannen
In een toekomstgericht verlichtingsproject voeren ze momenteel samen een proef uit in de kas van Van Marrewijk om de bron-sink-verhouding te evalueren op basis van verschillen in de bladoppervlakte-index (leaf area index, LAI): normaal, gemiddeld en hoog. "Het doel is om de optimale LAI te vinden die de beste balans bereikt tussen de plantendelen die licht absorberen en assimilaten produceren (d.w.z. de bladeren, ook wel bronnen genoemd) en de plantendelen die de assimilaten aantrekken en opslaan (voornamelijk vruchten, die ook wel putten worden genoemd). De sleutel hierbij is om een assimilaatbalans in de plant te behouden, wat zal resulteren in een sterke, productieve en veerkrachtige plant. We zouden deze zomer meer moeten weten over de impact op de totale productie. Dit is een interessant voorbeeld van hoe kunstlicht kan worden gebruikt om de assimilaatbalans te sturen, wat natuurlijk een van de belangrijkste balansen is in Plant Empowerment", besluit Hans.

Bron: Goedemorgen