Groente heeft al op korte termijn effect op lichaam

Deze resultaten zijn bekend gemaakt tijdens het eindsymposium ‘De echte waarde van groenten en fruit’ dat op 17 november plaatsvond bij Brightlands Campus Greenport Venlo. Volgens Herman Peppelenbos, projectleider en Lector Groene Gezondheid aan HAS green academy in Den Bosch, was dit onderzoek hard nodig. “Het is algemeen bekend dat groente en fruit gezond zijn, maar toch haalt maar een kwart van alle kinderen en 16% van de volwassenen de dagelijkse behoefte: Nederlanders eten te weinig groente en fruit en bovendien is de waardering voor deze verse producten is laag.”

Dit kan en moet volgens Peppelenbos beter. “Bij de start van dit project hebben we drie ‘problemen’ gedefinieerd die we met elkaar wilden aanpakken: de metingen van inhoudsstoffen in groente en fruit zijn duur, de variatie in voedingswaarden is hoog en claims bij groente en fruit lijken kansloos. Met dit onderzoek wilden we de gezondheidseffecten van groente en fruit sterker onderbouwen zodat de waardering voor groente en fruit stijgt en de consumptie gestimuleerd wordt.”

Fytonutriënten
De focus in dit topsectorproject lag op fytonutriënten: voedingsstoffen die een plant zelf produceert. Er is gekeken naar lycopeen - een stof die zorgt voor de rode kleur van tomaat en wortel - en anthocyaninen, stofjes die van nature in blauwe bessen zitten. Beide stoffen werken als een antioxidant in het menselijk lichaam en kunnen schade in lichaamscellen voorkomen die ontstaat door oxidatie. Deze stofjes hebben op de lange termijn een positief effect op de gezondheid van de mens. Daarnaast zijn ook glucosinolaten in verschillende koolsoorten onder de loep genomen. Deze stoffen spelen een rol bij het tegengaan van chronische inflammatie (ontstekingen) in het menselijke lichaam die vaak het begin zijn van veel welvaartsziekten.

Nieuwe meetmethode
Tamara Verhoeven is docent-onderzoeker Tuinbouw en Akkerbouw aan HAS green academy in Den Bosch. Zij heeft samen met de partners in het project een snelle, betrouwbare en betaalbare meetmethode ontwikkeld om de hoeveelheid inhoudsstoffen in bijvoorbeeld een tomaat of kool te meten. “We hebben een gevalideerde methode ontwikkeld waarmee via een verbeterde extractie en analyse alle lycopeen uit een monster gehaald kan worden.” Voor deze methode moet er wel een monster van het product genomen worden.

Infrarood
De onderzoekers zijn daarnaast ook op zoek gaan naar een niet-destructieve methode waarmee een kweker zelf kan meten wat de hoeveelheid lycopeen in zijn tomaten is. “We hebben hier een goede methode voor gevonden die gebruik maakt van Near Infrared Spectroscopy (NIR): een techniek waarmee er via infrarood gemeten kan worden hoeveel kleurstof er in wortel of tomaat zit. Deze technologie heeft zeker potentie, maar dit moet verder onderzocht worden.”

Challengemodel
Vervolgens is ook gekeken wat de gezondheidseffecten van deze stoffen zijn in het menselijk lichaam. Hidde van Steenwijk, promovendus aan het Food Claims Centre Venlo, stond aan de lat om een innovatief challenge model te ontwikkelen om de gezondheidseffecten van groente en fruit wetenschappelijk aan te tonen. “Het is ons gelukt om een methode te ontwikkelen die in zeer korte tijd - een aantal uren - fysiologische verschillen tussen verse producten in gezonde mensen aan kan tonen. Verder konden deze fysiologische verschillen gelinkt worden aan ontstekingen in het lichaam. Maar we zijn er nog niet. We onderzoeken nu of het precies dat ene fytonutriënt is wat een effect veroorzaakte of dat het de combinatie is van alle stoffen in het versproduct. Hopelijk kunnen we door deze inzichten in vervolgonderzoek ook ontstekingseffecten meten zonder bloed af te nemen, bijvoorbeeld via wearables (met bijvoorbeeld veranderingen in de hartslag) of stoffen in de urine.”

What’s next?
Tijdens een paneldiscussie gingen Wilco van den Berg, Alie de Boer, Assistant Professor bij het Food Claims Centre Venlo, Rob Baan van Koppert Cress en Daniëlle Bruin van Bejo (beiden deelnemers aan het topsectorproject) met elkaar in gesprek over hoe ondernemers en wetenschappers met de resultaten uit dit project aan de slag kunnen gaan om Nederland gezonder te maken. De deelnemers waren het erover eens dat er binnen dit project grote stappen zijn gezet als het gaat om kennis op het gebied van de voedings- en gezondheidswaarden van groenten en fruit. Maar de toekomst heeft haast, de zorgkosten stijgen en groente en fruit kunnen hier een rol in spelen. Het project heeft goede resultaten behaald, maar er moeten nog wel wat stappen gezet worden. Rob Baan: "Laat dit niet een slotevent zijn maar de start van meer."

Peppelenbos is na vier jaar onderzoek tevreden. “Met de resultaten uit dit project kunnen we een bijdrage leveren aan het gezond houden van mensen waardoor welvaartsziekten verminderen, ziektekosten omlaag gaan en mensen een gezondere levensstijl krijgen. Met groente en fruit die lekker én gezond zijn. Maar er is echt vervolgonderzoek nodig om de resultaten nog beter te onderbouwen en toe te werken naar gezondheidsclaims bij groente en fruit.”

Dit project ontvangt financiële steun van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Binnen de topsector werken bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid samen aan innovaties op het gebied van duurzame productie van gezond en veilig voedsel en de ontwikkeling van een gezonde, groene leefomgeving.

Bron: