Nieuw teeltsysteem op water voor drie gewassen

De omschakeling van grondteelt naar hydrocultuur blijft in de dicht gezaaide gewassen uit omdat er weinig efficiënte systemen op de markt zijn voor hoge zaaidichtheden. De partners van het Hy4Dense-project willen daar verandering in brengen: ze ontwikkelen een nieuw, substraatloos hydrocultuursysteem voor de teelt van veldsla, rucola en spinazie.
 
Cocreatie staat centraal in het project. De projectpartners in België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk brachten telers, onderzoekers, ontwerpers, constructeurs, zaadhuizen en verwerkers regelmatig samen om na te denken over het systeem. “Zo houden we van bij de start rekening met de wensen en eisen van telers met betrekking tot teeltaspecten als zaaidichtheid, oogstefficiëntie en hygiëne”, vertelt Matthijs Blind, onderzoeker bij Vertify.
 
Substraatloos systeem voor drie gewassen
Telers gaven aan dat ze – o.a. om kosten te besparen – de voorkeur geven aan een substraatloos systeem. Zo kwamen de ontwerpers van HoWest (België) samen met andere designers en constructeurs na vele ontwerpen tot een op maat gemaakte drijver voor een DFT-systeem (deep flow technique). Dat is een bassin met voedingsoplossing waarop planten geteeld worden in drijvers.
 
In de teelt van kropsla op water worden de planten in een substraat in de drijvers geplaatst. De drijver van de installatie van Hy4Dense is geschikt voor dicht gezaaide gewassen dankzij een fijnmazig gaas. Op dat gaas worden de zaadjes gezaaid. Zo kan de volledige teelt, van zaai tot oogst, substraatloos verlopen. “Momenteel kunnen we drie dicht gezaaide gewassen op die manier telen: veldsla, (wilde) rucola en spinazie. Elk gewas vraagt uiteraard een aangepaste teeltwijze, maar alle teelten passen in dezelfde drijver”, gaat Matthijs Blind verder.

Verschillende pilotsystemen
In het project werden vier verschillende pilotsystemen ontworpen. Het zijn allemaal varianten van het basis DFT-systeem met de op maat ontworpen Hy4Dense-drijver. Zo werden de teeltmogelijkheden verkend, naargelang de technische en economische mogelijkheden van telers.

• Kieming- en groeifase in aparte bassin
  Bij Inagro (België) staat het pilotsysteem in een kas. Het bestaat uit twee aparte DFT-bassins met aangepaste voeding: één voor de kiemingsfase en één voor de groeifase. Bij dit systeem is er geen bijkomende irrigatie boven het gewas of mistinstallatie.
• Groeikamer met mistinstallatie
  Een andere variant staat bij Vertify. In dit systeem gebeurt de kieming in een afgesloten klimaatcel met belichting en mistinstallatie. Na deze fase worden de planten overgezet naar een kas op een DFT-bassin. Beide systemen, de klimaatcel en de kas, zijn relatief duur.
• Plastic tunnels
  Daarom werd er bij NIAB (Engeland) gezocht naar systemen die werken in goedkopere plastic tunnels. Twee systemen zijn getest: in DFT-bassins met irrigatie en op aangepaste eb- en vloed tafels.

De vele voordelen van overschakelen naar de teelt op water
Een hydrocultuurinstallatie is niet goedkoop. Het vergt ook de nodige kennis van de teler om er optimaal mee te telen. “Voor sommige telers zijn dat drempels om over te schakelen van hun traditionele grondteelt. Maar hydrocultuur kent veel voordelen”, stelt Matthijs Blind. Het is vaak een verbetering op vlak van arbeidsefficiëntie en ergonomie. Teelt op water is ook meer voorspelbaar en controleerbaar, waardoor telers een hogere productie en gewaskwaliteit kunnen bereiken.
 
Een van de belangrijkste factoren die hieraan meedraagt is het inzetten van belichting, dit kan SON-T belichting zijn of LED belichting. Daarom was het interessant om ook in het Hy4Dense-project de mogelijkheden rond belichting van deze nieuwe hydroteelt te verkennen. Projectpartner University of Essex testte verschillende lichtregimes en lichtspectra om na te gaan welk effect dit heeft op de dicht gezaaide gewassen.
 
Het belangrijkste voordeel van hydrocultuur is wellicht dat er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn omdat er geen onkruid of grondgebonden ziekten en/of schimmels meer optreden. “Zo kunnen telers een residuarm of zelfs residuvrij product afleveren dat ook nog eens vrij is van gronddeeltjes. Dat zijn enorme troeven in de export van het product”, besluit Matthijs.
 
Toekomstplannen met het nieuwe systeem
De volgende stap voor dit nieuwe hydrocultuursysteem is natuurlijk ingang vinden in de praktijk. Om dit te stimuleren, maakten de projectpartners een gids voor telers die uitvoerig beschrijft hoe het nieuwe teeltsysteem werkt. Voordat telers overschakelen, willen ze weten of het een haalbaar systeem is. Daarom is er een technisch-economisch sociale haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Daaruit bleek dat automatisering een grote rol speelt in het al dan niet rendabel zijn van het systeem.
 
De grondteelt van dicht gezaaide gewassen is momenteel al grotendeels geautomatiseerd, dus het hydrocultuursysteem kan daar niet in achterblijven. Idealiter wordt de volledige teeltcyclus geautomatiseerd: zaai, transport naar en doorheen het systeem, oogst, reiniging… Zo hoeft de teler bijna geen arbeid verrichten in deze processen. Het Hy4Dense partnerschap is daarom op zoek naar partners die interesse hebben om mee te denken en mee te werken naar de automatisering van de teelt op water van dicht gezaaide gewassen.

Bron: